Jumat, 25 Desember 2015

Pidarta Bahasa Bali

Pidarta Bahasa Bali Inggih Punika  Bebaosan daging pikayunan sane kawedar ring ajeng anak sareng akeh mangda napi sane kawedar punika prasida karesepang tur kalaksanayang.
Wangun Pidarta (kerangka pidato)/ struktur pidato :
1.     Pemahbah (pembukaan)/Purwaka
2.     Pangastuti (Om Swastyastu)
3.     Pangayubagia majeng ring Ida Sang Hyang  Wdihi
4.     Pasinahan angga (Perkenalan Diri)
Daging Pidarta (isi Pidarta)
1.     Tema Mangda anut ring kawentenan Judul
2.     Tujuan Pidarta/tujuan permasalan/tema
Pamuput
1.     Pacutetan daging bebaosan
2.     Matur suksma ring pamiarsa
3.     Nunas  Pangampura
4.     Parama Santih
Tetikesan Mapidarta
1.     Wicara inggih punika ngeninin indik topik utawi tema pidarta
2.     Wiraga inggih punika bahasa tubuh sang sane maktayang pidarta
3.     Wirama inggih punika tata suara sane mapaiketan ring suara miwah intonasi
4.     Wirasa inggih punika penghayatan ritatkala maktayang pidarta
5.     Wesata inggih punika nyobiahang pidarta antuk pikayunan sane manut wiraga
Panureksan Mapidarta
1.     Pengelolaan Tema
Murdan Pidarta miwah daging mangda anut ring tema sane kaicen antuk lembaga sane ngwentenang lomba
2.     Bahasa
Sane katureksa minakadi suara (vokal), pelafalan, miwah anggah ungguhing bahasa Bali.
3.     Penguasaan Materi
Duaning sang mapidarta pacang nenten nganggen teks yening wenten nenten lancar pacang ngirangin nilai
4.     Amanat
Amanat sane katureksa manut tema utawi topik sane kabaosang
5.     Penampilan
Sane katureksa inggih punika wiraga utawi bahasa tubuh sang pamidarta mangda manut ring napi sane kabaosang
Luir Bebaosan Mapidarta
1.     Pidarta (pidato)
Dagingnyane umum nenten ngeninin indik ajahan agama. Umpami : pidarta pamilet lomba ring pakraman (indik Narkoba)
2.     Dharma Wacana
Dagingnyane indik ajahan agama. Umpami: Bebaosan Ida Pedanda Made Gunung ring Bali TV
3.     Sambrama Wacana
Pinaka Penyanggra sajeroning acara pakraman. Umpami : Penyanggra Kelian Banjar Dinas ring Ulang tahun Seka Teruna
4.     Atur Piuning
Nguningayang Kawentenan karya sane kalaksanayang. Umpami : Atur piuning Manggala Karya ulang Tahun.
  Istilah Sane Mapaiketan ring Pidarta Bahasa Bali
1.     Dharma Tula = Pabligbagan umum (diskusi)
2.     Widaya Tula = Pabligbagan saindik indik daging kaweruhan
3.     Dharma Suaka = Bebaosan ngaptiang kapiolasan
4.     Sima krama  = Patemon madharmasuaka
5.     Saur pitaken = Tanya jawab
Wenten makudang-kudang tatacara, sajeroning ngwader pidarta, makadi:
1.     Mapidarta dadakan (tutur), inggih punika pidarta sane kawedar nenten nganggen teks. Umpami ri kala kajudi mapaica piteket-piteket ring sang mawiwaha.
2.     Mapidarta ngwacen teks (sasuratan), inggih punika mapidarta nganggen teks sane sampun kasayagayang. Puniki ketah kabaktayang olih para pejabat ring acara-acara resmi.
3.     Mapidarta ngapalang teks, inggih punika pidarta sane kawedar antuk basa tutur(lisan), umpami ri kala para siswane ngamiletin lomba mapidarta.
4.     Mapidarta nganggen ringkesan (Arda Tutur), inggih punika tata mapidarta semi lisan, makta ringkesan (skema) utawi unteng-unteng bebaosan, sane klaimbakang antuk basa tutur (Lisan) . Umpami bebaosan pangenter acara utawi ugrawakya.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar