Pidarta Bahasa Bali
Inggih Punika Bebaosan daging pikayunan sane kawedar ring ajeng anak
sareng akeh mangda napi sane kawedar punika prasida karesepang tur
kalaksanayang.
Wangun Pidarta (kerangka
pidato)/ struktur pidato :
1.
Pemahbah (pembukaan)/Purwaka
2.
Pangastuti (Om Swastyastu)
3.
Pangayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Wdihi
4.
Pasinahan angga (Perkenalan Diri)
Daging Pidarta (isi Pidarta)
1.
Tema Mangda anut ring kawentenan Judul
2.
Tujuan Pidarta/tujuan permasalan/tema
Pamuput
1.
Pacutetan daging bebaosan
2.
Matur suksma ring pamiarsa
3.
Nunas Pangampura
4.
Parama Santih
Tetikesan Mapidarta
1.
Wicara inggih punika ngeninin indik topik utawi tema pidarta
2.
Wiraga inggih punika bahasa tubuh sang sane maktayang pidarta
3.
Wirama inggih punika tata suara sane mapaiketan ring suara miwah
intonasi
4.
Wirasa inggih punika penghayatan ritatkala maktayang pidarta
5.
Wesata inggih punika nyobiahang pidarta antuk pikayunan sane manut
wiraga
Panureksan Mapidarta
1.
Pengelolaan Tema
Murdan Pidarta miwah
daging mangda anut ring tema sane kaicen antuk lembaga sane ngwentenang lomba
2.
Bahasa
Sane katureksa minakadi
suara (vokal), pelafalan, miwah anggah ungguhing bahasa Bali.
3.
Penguasaan Materi
Duaning sang mapidarta
pacang nenten nganggen teks yening wenten nenten lancar pacang ngirangin nilai
4.
Amanat
Amanat sane katureksa
manut tema utawi topik sane kabaosang
5.
Penampilan
Sane katureksa inggih
punika wiraga utawi bahasa tubuh sang pamidarta mangda manut ring napi sane
kabaosang
Luir Bebaosan Mapidarta
1.
Pidarta (pidato)
Dagingnyane umum nenten
ngeninin indik ajahan agama. Umpami : pidarta pamilet lomba ring pakraman
(indik Narkoba)
2.
Dharma Wacana
Dagingnyane indik ajahan
agama. Umpami: Bebaosan Ida Pedanda Made Gunung ring Bali TV
3.
Sambrama Wacana
Pinaka Penyanggra
sajeroning acara pakraman. Umpami : Penyanggra Kelian Banjar Dinas ring Ulang tahun
Seka Teruna
4.
Atur Piuning
Nguningayang Kawentenan
karya sane kalaksanayang. Umpami : Atur piuning Manggala Karya ulang Tahun.
Istilah
Sane Mapaiketan ring Pidarta Bahasa Bali
1.
Dharma Tula = Pabligbagan umum (diskusi)
2.
Widaya Tula = Pabligbagan saindik indik daging kaweruhan
3.
Dharma Suaka = Bebaosan ngaptiang kapiolasan
4.
Sima krama = Patemon madharmasuaka
5.
Saur pitaken = Tanya jawab
Wenten makudang-kudang
tatacara, sajeroning ngwader pidarta, makadi:
1.
Mapidarta dadakan (tutur), inggih punika pidarta sane kawedar
nenten nganggen teks. Umpami ri kala kajudi mapaica piteket-piteket ring sang
mawiwaha.
2.
Mapidarta ngwacen teks (sasuratan), inggih punika mapidarta
nganggen teks sane sampun kasayagayang. Puniki ketah kabaktayang olih para
pejabat ring acara-acara resmi.
3.
Mapidarta ngapalang teks, inggih punika pidarta sane kawedar antuk
basa tutur(lisan), umpami ri kala para siswane ngamiletin lomba mapidarta.
4.
Mapidarta nganggen ringkesan (Arda Tutur), inggih punika tata
mapidarta semi lisan, makta ringkesan (skema) utawi unteng-unteng
bebaosan, sane klaimbakang antuk basa tutur (Lisan) . Umpami bebaosan
pangenter acara utawi ugrawakya.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar